"Kẻ trộm sách - The book thief" - Markus Zusak - Một góc nhìn đặc biệt khác lạ về chiến tranh

1. Về tác giả Markus Zusak:

Markus Zusak là một nhà văn nổi tiếng với những tác phẩm dành cho thanh thiếu niên và người lớn. Ông được biết đến nhiều nhất qua hai tiểu thuyết The Messenger và The Book Thief (Kẻ trộm sách), trong đó The Book Thief đã mang lại cho ông sự công nhận toàn cầu. Bố mẹ của Zusak là người nhập cư từ Đức và Áo, điều này ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều tác phẩm của ông, đặc biệt là những tác phẩm lấy bối cảnh Thế chiến II như The Book Thief.

“Kẻ trộm sách - The book thief “ được xuất bản vào năm 2005, và nhanh chóng trở thành một hiện tượng văn học quốc tế, xuất hiện trên danh sách bán chạy nhất của The New York Times trong hơn 500 tuần và giành được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm:

National Jewish Book Award for Children’s and Young Adult Literature (2006)

Michael L. Printz Honor (2007)

Book Sense Book of the Year Award for Children's Literature (2007)

Commonwealth Writers' Prize for Best Book (South East Asia and South Pacific) (2007)

Kathleen Mitchell Award (2006)

New South Wales Premier's Literary Awards Ethel Turner Prize for Young People's Literature (2006)

Ngoài các giải thưởng chính thức, tác phẩm còn được ca ngợi rộng rãi. The Guardian gọi cuốn sách là “một tác phẩm lớn của văn học thế giới”, trong khi The New York Times miêu tả đó là “một câu chuyện đầy xúc động và mới mẻ về chiến tranh”.

Bên cạnh đó, The Book Thief đã được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ và được chuyển thể thành phim vào năm 2013.

2. Tóm tắt tác phẩm:

"Kẻ trộm sách" (tựa gốc tiếng Anh: The Book Thief) của Markus Zusak lấy bối cảnh nước Đức trong Thế chiến II, kể câu chuyện về cô bé Liesel Meminger. Người dẫn chuyện của tác phẩm là Thần Chết, theo dõi và tường thuật lại cuộc đời của Liesel.

Phần mở đầu: Câu chuyện bắt đầu vào năm 1939, khi Liesel, một cô bé khoảng 9 tuổi, đang trên đường tới Molching, một thị trấn hư cấu gần Munich, để sống với cha mẹ nuôi, Hans và Rosa Hubermann. Mẹ ruột của Liesel không thể nuôi nấng cô, và em trai cô qua đời trên đường đến Molching. Tại đám tang của em trai, Liesel nhặt cuốn sách đầu tiên, The Grave Digger's Handbook (Sổ tay của kẻ đào mộ), dù cô chưa biết đọc.

Cuộc sống mới: Tại nhà của gia đình Hubermann, Liesel gặp Hans, người cha nuôi tốt bụng, và Rosa, người mẹ nuôi nghiêm khắc nhưng cũng yêu thương cô. Hans giúp Liesel học đọc vào ban đêm, và dần dần cô phát triển một niềm đam mê với sách. Mỗi khi đọc được một cuốn sách, Liesel cảm thấy như đang khám phá một thế giới mới.

Liesel cũng kết bạn với Rudy Steiner, cậu bé hàng xóm cùng tuổi, nổi bật với tính cách vui vẻ, hoạt bát và tình cảm sâu sắc dành cho Liesel. Cả hai nhanh chóng trở thành bạn thân và thường cùng nhau tham gia vào những trò nghịch ngợm, trong đó có cả việc lấy trộm thức ăn và đôi khi là sách.

Tình hình chính trị căng thẳng: Thế chiến II bùng nổ, và nước Đức bước vào thời kỳ khó khăn với sự quản lý gắt gao của Đảng Quốc xã. Trong lúc đó, một thanh niên Do Thái tên Max Vandenburg, con trai của một người bạn cũ của Hans, tìm đến nhà Hubermann để ẩn náu. Hans đã nợ gia đình Max một ân tình từ chiến tranh trước và quyết định che giấu Max trong tầng hầm nhà mình.

Liesel và Max phát triển một tình bạn đặc biệt. Max cũng yêu sách và trong thời gian trốn trong tầng hầm, anh viết cho Liesel một cuốn truyện tự tay vẽ có tên The Word Shaker, kể về sức mạnh của từ ngữ và khả năng của nó trong việc tạo ra hoặc hủy diệt thế giới. Liesel dành rất nhiều thời gian đọc sách cho Max khi anh bị ốm nặng do điều kiện sống tồi tàn dưới tầng hầm.

Chiến tranh ngày càng ác liệt: Khi chiến tranh diễn ra ngày càng tàn khốc, người dân Molching đối mặt với những cuộc không kích và nạn đói. Trong các cuộc không kích, người dân phải trốn trong hầm trú ẩn, và Liesel bắt đầu đọc sách cho mọi người nghe để làm dịu nỗi sợ hãi của họ. Việc này giúp cô nhận được sự tôn trọng của mọi người trong khu phố.

Trong khi đó, Hans gây rắc rối cho gia đình khi ông tỏ ra bất đồng với chính quyền Đức Quốc xã. Sau một vụ việc liên quan đến bảo vệ một người Do Thái bị ngược đãi trên phố, Hans bị phạt phải đi phục vụ trong quân đội. Khi Hans rời nhà, Liesel và Rosa phải tự lo liệu mọi việc, và Liesel tiếp tục đọc sách để vượt qua nỗi buồn và sợ hãi.

Mất mát và tàn phá: Trong thời gian Hans vắng nhà, Max quyết định rời khỏi nhà Hubermann để tránh gây nguy hiểm cho họ thêm nữa. Liesel rất đau khổ khi phải chia tay Max, nhưng cô không còn lựa chọn nào khác. Max bị bắt và đưa vào một đoàn người Do Thái bị áp giải qua Molching. Liesel chạy theo Max và cố gắng tiếp cận anh, nhưng cô bị ngăn lại và cả hai chỉ có thể nói vài lời trước khi anh bị đưa đi.

Sau khi Max rời đi, Hans quay trở về từ chiến trường sau khi bị thương trong một tai nạn giao thông. Tuy nhiên, thời gian đoàn tụ của gia đình không kéo dài lâu. Trong một cuộc không kích ban đêm, Molching bị tàn phá. Nhà Hubermann, cùng với nhiều cư dân khác, bị bom phá hủy. Hans, Rosa và Rudy đều thiệt mạng trong cuộc tấn công này. Liesel, người đang trú ẩn trong tầng hầm của một ngôi nhà khác, là người duy nhất sống sót.

Sau khi thảm kịch xảy ra, Liesel trở nên mất phương hướng và đau khổ. Cô tìm thấy thi thể của Rudy và nói lời tạm biệt với cậu bạn thân thiết của mình, thậm chí hôn cậu, một điều mà Rudy luôn mong muốn nhưng chưa bao giờ có được khi còn sống. Liesel cũng đau đớn khi phải đối mặt với cái chết của cha mẹ nuôi, đặc biệt là Hans, người đã dạy cô biết yêu thương và đọc sách.

Kết thúc: Sau khi thị trấn Molching bị tàn phá, Liesel được nhận nuôi bởi bà Ilsa Hermann, vợ của thị trưởng, người mà Liesel đã quen từ trước khi từng trộm sách trong thư viện của bà. Ilsa đã quan sát Liesel trong suốt quá trình khó khăn và quyết định mở rộng tấm lòng đón nhận cô. Liesel tiếp tục cuộc sống trong một thế giới đã thay đổi sau chiến tranh, nhưng những mất mát đã để lại dấu ấn sâu sắc trong cô.

Nhiều năm sau, khi đã trưởng thành, Liesel được gặp lại Max, người đã sống sót qua trại tập trung và trở về tìm cô. Cuộc tái ngộ của họ là một trong những khoảnh khắc xúc động nhất của câu chuyện, khi cả hai đều sống sót qua những đau khổ và tìm thấy niềm an ủi trong tình bạn.

Câu chuyện kết thúc với việc Thần Chết, người dẫn chuyện, nhận xét về cuộc đời của Liesel. Liesel cuối cùng cũng đã trải qua một cuộc sống dài và đã qua đời trong sự bình yên. Thần Chết giữ lại cuốn sách mà cô đã viết về cuộc đời mình, với tựa đề Kẻ trộm sách, và suy ngẫm về bản chất của con người, về sự tàn phá và hy vọng mà họ mang đến cho thế giới.

3. Những điểm đặc sắc của "Kẻ trộm sách":

a. Một trong những yếu tố khiến The Book Thief trở nên đặc biệt chính là người dẫn chuyện độc đáo – Thần Chết. Thay vì chọn một người kể chuyện thông thường, Markus Zusak đã sử dụng Thần Chết, một nhân vật thường gắn liền với nỗi sợ hãi và cái chết, để tạo ra một góc nhìn sâu sắc và nhân văn về cuộc sống trong chiến tranh. Thần Chết trong câu chuyện không phải là một kẻ vô tâm, mà là một nhân vật có cảm xúc, thấu hiểu nỗi đau của con người, và thậm chí có lòng trắc ẩn đối với những sinh linh mà nó phải đưa đi.

Zusak cũng cho thấy rằng cái chết và sự sống luôn song hành. Thần Chết, người chứng kiến hàng triệu người ra đi, không phải là một biểu tượng của sự tàn phá, mà là một nhân chứng của sự sống còn. Cái chết không chỉ mang đến sự kết thúc, mà còn là cơ hội để nhìn nhận lại cuộc sống đã qua và những giá trị mà con người tạo ra.

b. Một điểm đáng chú ý khác là cách tiếp cận vấn đề chiến tranh. Thay vì tập trung vào chiến trường, súng đạn hay những hành động anh hùng, The Book Thief tập trung vào cuộc sống của những người dân bình thường ở Đức trong Thế chiến II. Những nỗi đau mất mát, sự sợ hãi, và tình người giữa thời khắc đen tối nhất được Zusak khắc họa qua những câu chuyện nhỏ nhặt hàng ngày, từ việc Liesel lấy trộm sách cho đến tình bạn của cô với Max – một người Do Thái phải lẩn trốn.

Ngoài ra, sức mạnh của ngôn từ cũng là một chủ đề nổi bật trong tác phẩm. Liesel, từ một cô bé không biết đọc, đã dần dần phát hiện ra sức mạnh của sách và ngôn từ, không chỉ như một công cụ để giao tiếp mà còn là cách để thoát khỏi nỗi sợ hãi và bi kịch xung quanh mình. Max, trong một lần tặng Liesel cuốn sách The Word Shaker, đã cho thấy cách từ ngữ có thể thay đổi thế giới, có thể phá hủy hoặc cứu vớt con người.

4. Lời kết:

Câu chuyện của The Book Thief không chỉ là câu chuyện về cuộc sống của một cô bé trong bối cảnh chiến tranh mà còn là câu chuyện về cách con người tìm thấy hy vọng trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Liesel đã tìm được nơi trú ẩn tinh thần qua sách và ngôn từ, và điều này đã giúp cô vượt qua mất mát, đau thương và tìm được sự đồng cảm với những người khác.

Zusak, thông qua các nhân vật như Liesel, Max, và Hans, đã khắc họa sự ấm áp và tình người giữa thời kỳ đen tối nhất của lịch sử. Mối quan hệ giữa Liesel và Max, một cô bé người Đức và một người Do Thái phải lẩn trốn, là biểu tượng của tình người vượt qua những khác biệt về văn hóa, sắc tộc và tôn giáo. Trong khi đó, Hans Hubermann, cha nuôi của Liesel, với lòng nhân ái và sự điềm tĩnh của mình, là biểu tượng của niềm tin vào lòng tốt của con người, bất chấp sự tàn bạo của chế độ Đức Quốc xã.

Cuốn sách nhắc nhở chúng ta rằng ngay cả trong những thời điểm tăm tối nhất, con người vẫn có thể tìm thấy tình yêu, lòng trắc ẩn và hy vọng. Những hành động nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa của Liesel – việc lấy trộm sách, đọc sách cho những người trú ẩn trong hầm, và tình bạn với Max – đã mang lại ánh sáng giữa đêm đen của chiến tranh.

Thần Chết, với tư cách là người dẫn chuyện, không chỉ là biểu tượng của cái chết, mà còn là nhân chứng của sự sống, của những câu chuyện không được kể lại, của những con người bình thường nhưng đầy phi thường. Thần Chết đã chứng kiến cả những điều tốt đẹp và xấu xa của con người, nhưng cuối cùng, ông vẫn nghiêng về phía những điều tốt đẹp, những hành động nhỏ nhưng đầy tình yêu và lòng nhân ái.

Kết thúc câu chuyện, độc giả không chỉ cảm thấy nỗi buồn từ những mất mát và cái chết mà còn cảm nhận được sức mạnh của cuộc sống, của ngôn từ, và của tình người. The Book Thief đã chạm đến trái tim của hàng triệu độc giả trên khắp thế giới, và câu chuyện của Liesel Meminger sẽ tiếp tục sống mãi như một biểu tượng cho sự kiên cường và sức mạnh của con người trước những nghịch cảnh khắc nghiệt nhất của cuộc đời.

Tóm lại, The Book Thief là một tác phẩm văn học độc đáo và đầy cảm xúc, vượt ra ngoài những khuôn khổ của văn học chiến tranh thông thường. Với góc nhìn mới mẻ, cách kể chuyện sáng tạo, và sự tập trung vào cuộc sống của những người dân thường trong bối cảnh Thế chiến II, tác phẩm này đã trở thành một trong những cuốn sách được yêu thích và đánh giá cao nhất trong văn học hiện đại. Sức mạnh của ngôn từ, sự hy sinh và lòng nhân ái mà Zusak khắc họa trong The Book Thief chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu sắc và lâu dài trong lòng người đọc.