Tiểu thuyết “Frankenstein, hoặc là Prometheus Hiện Đại” của Mary Shelley: Sự Cô Đơn, Khát Khao Xã Hội Chấp Nhận và Ý Nghĩa Nhân Văn Vượt Thời Gian.

Frankenstein của Mary Shelley, ra đời vào năm 1818, là một trong những tác phẩm kinh điển bền bỉ nhất trong nền văn học thế giới, kéo dài hơn 200 năm với sức hút không ngừng. Tác phẩm này không chỉ đơn thuần là câu chuyện kinh dị về một nhà khoa học tạo ra sinh vật ghê rợn, mà nó còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về nhân loại, khoa học, đạo đức, và sự cô đơn.

“Frankenstein, hoặc là Prometheus Hiện Đại” là một tác phẩm đa tầng, có thể được đọc theo nhiều cách: như một câu chuyện về sự sa ngã của khoa học, như một tiểu thuyết triết học về ranh giới của quyền năng con người, và như một bi kịch về sự cô đơn và khao khát được chấp nhận. Bằng cách phân tích kỹ lưỡng sự cô đơn của hai nhân vật chính và khát khao được xã hội chấp nhận của "quái vật", chúng ta có thể thấy rõ hơn ý nghĩa nhân văn vượt thời gian của tác phẩm này.

A. Bối Cảnh Ra Đời:

Mary Shelley sáng tác Frankenstein trong một bối cảnh xã hội đầy biến động và thay đổi nhanh chóng. Cuộc Cách mạng Công nghiệp đang diễn ra, mang lại những tiến bộ vượt bậc về khoa học và công nghệ, nhưng cũng đặt ra những câu hỏi lớn về trách nhiệm của con người khi sử dụng tri thức và sức mạnh. Đây là thời điểm khi các nhà khoa học và triết gia bắt đầu thảo luận về quyền lực và khả năng của con người trong việc điều khiển tự nhiên, cũng như những hậu quả không lường trước được từ việc vượt qua ranh giới của tạo hóa.

Bối cảnh này đã góp phần vào việc xây dựng nhân vật Victor Frankenstein, một nhà khoa học trẻ đầy tham vọng, người không chấp nhận giới hạn của tự nhiên và muốn tạo ra sự sống từ cái chết. Tuy nhiên, câu chuyện của Shelley không chỉ dừng lại ở một câu chuyện kinh dị về khoa học viễn tưởng, mà nó còn là một sự phản ánh về trách nhiệm đạo đức của nhà khoa học đối với những gì mình tạo ra và hệ quả của việc thách thức các quy luật của vũ trụ.

Prometheus, huyền thoại này là ai?

Cái tên Prometheus trong tựa đề của Frankenstein không phải ngẫu nhiên. Prometheus là một nhân vật Titan nổi tiếng với trí tuệ và tầm nhìn xa rộng trong thần thoại Hy Lạp. Ông tạo ra loài người từ đất sét rồi thổi hồn sự sống vào, sau đó ông lại lấy cắp lửa từ thần Zeus và trao cho loài người. Hành động của Prometheus giúp loài người có được ánh sáng, tri thức và công nghệ, nhưng ông phải chịu sự trừng phạt khắc nghiệt từ Zeus. Zeus trói Prometheus vào một ngọn núi, nơi mỗi ngày một con đại bàng đến ăn gan của ông, và gan sẽ tái sinh để đại bàng tiếp tục ăn vào ngày hôm sau. Hình phạt này kéo dài mãi mãi cho đến khi Prometheus được giải thoát bởi Hercules.

Victor Frankenstein, trong tác phẩm của Shelley, cũng như Prometheus, khao khát khám phá những điều chưa từng biết đến và sở hữu quyền lực của thần thánh. Ông sử dụng tri thức của mình để tạo ra sự sống, nhưng lại không lường trước được hậu quả của hành động này. Khi sinh vật mà ông tạo ra trở thành một nỗi ám ảnh và hủy diệt cuộc sống của ông, Victor phải đối mặt với trách nhiệm mà ông đã chối bỏ từ đầu – trách nhiệm đối với sinh vật mình tạo ra.

B. Nội dung của tiểu thuyết "Frankenstein, hay Prometheus hiện đại":

Frankenstein kể về cuộc đời của Victor Frankenstein, một nhà khoa học tài năng nhưng đầy tham vọng. Victor đã khám phá ra bí mật của sự sống và quyết định tạo ra một sinh vật từ những mảnh xác người chết. Khi thí nghiệm của ông thành công và sinh vật được thức tỉnh, ông lại kinh hoàng trước vẻ ngoài gớm ghiếc của nó và bỏ rơi nó ngay sau khi sinh ra. Từ đó, sinh vật mà Victor tạo ra – thường được gọi là “quái vật” – bị bỏ lại một mình để đối mặt với thế giới mà không có bất kỳ kiến thức, tình yêu, hay sự chỉ dẫn nào.

Sinh vật này nhanh chóng học cách sinh tồn, học nói và đọc, nhưng nó liên tục bị xã hội xa lánh và xua đuổi vì vẻ ngoài xấu xí của mình. Mặc dù ban đầu "quái vật" có khát khao hòa nhập với xã hội và được yêu thương, nhưng sự từ chối liên tục và đau đớn từ phía loài người đã biến nó thành một kẻ đáng thương hơn là đáng hận. Nó tìm cách trả thù Victor bằng cách hủy diệt những người thân yêu của ông, khiến cuộc đời Victor rơi vào tuyệt vọng và bi kịch.

1. Sự Cô Đơn Của Victor Frankenstein:

Victor Frankenstein, người đã tạo ra sinh vật từ niềm khát khao tri thức, tham vọng và lòng kiêu ngạo, phải đối diện với hậu quả mà chính ông đã gây ra. Từ lúc sinh vật đầu tiên mở mắt, Victor đã từ chối trách nhiệm làm người cha đối với sinh vật đó. Ông không chỉ từ bỏ đứa con tinh thần của mình, mà còn hoàn toàn chối bỏ mọi liên kết với nó, coi nó là một nỗi ô nhục và quái dị. Từ đây, Victor bắt đầu trải nghiệm sự trả thù đẫm máu và bi kịch, đối mặt với nỗi cô đơn thống khổ mà bản thân ông đã tạo ra.

Sự cô đơn của Victor không chỉ xuất phát từ mối quan hệ với sinh vật mà ông tạo ra, mà còn từ mối quan hệ của ông với những người thân yêu. Mặc dù ban đầu ông có gia đình, bạn bè và vị hôn thê Elizabeth, nhưng tham vọng khoa học đã dần làm ông xa rời họ. Victor dành phần lớn thời gian của mình trong phòng thí nghiệm, tách biệt khỏi thế giới bên ngoài, trong nhà tù của đam mê khoa học. Ngay cả khi ông nhận ra hậu quả, ông vẫn không thể chia sẻ nỗi đau của mình với ai, vì sự xấu hổ và sợ hãi.

Sự cô đơn của Victor còn trở nên sâu sắc hơn khi sinh vật mà ông tạo ra quay lại trả thù. Sinh vật đã giết chết những người thân yêu của Victor, từng người một: em trai William, người bạn thân Henry Clerval, và cả vị hôn thê Elizabeth vào đêm tân hôn của họ. Đối với Victor, đây là sự trả thù cuối cùng và tột cùng của sinh vật – không chỉ hủy hoại cuộc sống của ông, mà còn đẩy ông vào trạng thái cô đơn tuyệt đối, khi mọi liên kết với thế giới xung quanh bị cắt đứt. Victor trở thành một con người cô độc, bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi và tội lỗi, không thể thoát ra khỏi bóng tối mà chính mình đã tạo ra.

2. Sự Cô Đơn Và Khát Khao Được Chấp Nhận Của "Quái Vật":

Trong khi Victor trải qua sự cô đơn do những lựa chọn sai lầm của bản thân mình thì sinh vật mà ông tạo ra lại phải đối mặt với một dạng cô đơn hoàn toàn khác – cô đơn vì bị xã hội từ chối và xua đuổi. Sinh vật của Victor, mặc dù có ngoại hình đáng sợ, nhưng nó không phải là một kẻ ác từ bản chất. Khi mới được sinh ra, nó có tâm hồn ngây thơ và khát khao được yêu thương và chấp nhận như bất kỳ con người nào khác. Nó chỉ trở thành kẻ trả thù khi liên tục bị xã hội chối bỏ và đối xử tàn nhẫn.

Trong quá trình sinh tồn, "quái vật" đã học cách quan sát và hiểu về loài người, nhưng đồng thời nó cũng nhận ra rằng mình sẽ không bao giờ được chấp nhận bởi loài người vì ngoại hình kinh dị của mình. Một trong những khoảnh khắc sâu sắc nhất của tác phẩm là khi sinh vật bí mật quan sát một gia đình sống trong một ngôi nhà nhỏ. Nó cảm nhận được tình yêu, sự quan tâm và sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, điều mà nó khao khát nhưng không bao giờ có được. Nó cố gắng tiếp cận họ, nhưng khi họ nhìn thấy ngoại hình của nó, họ lập tức kinh hoàng và xua đuổi nó.

Điều này đánh dấu bước ngoặt trong tâm lý của sinh vật. Sau nhiều lần cố gắng tìm kiếm sự chấp nhận nhưng bị chối bỏ, sinh vật bắt đầu nhận ra rằng thế giới loài người không có chỗ cho nó. Cảm giác bị xã hội loại bỏ đã biến đổi nó từ một sinh vật hiền lành thành một kẻ trả thù tàn nhẫn. Nỗi đau bị từ chối khiến sinh vật quyết định trả thù chính người đã tạo ra nó – Victor Frankenstein – bằng cách hủy hoại những gì quý giá nhất đối với ông.

Sự cô đơn của sinh vật không chỉ là một trải nghiệm cá nhân, mà còn là một phản ánh về sự đối xử tàn nhẫn của xã hội đối với những ai bị coi là "khác biệt". Sinh vật này trở thành biểu tượng cho những người bị xã hội ruồng bỏ, bị kỳ thị chỉ vì không tuân theo những chuẩn mực xã hội. Sự khát khao được yêu thương và chấp nhận của sinh vật là một lời nhắc nhở rằng, dù ngoại hình có khác biệt đến đâu, mỗi người đều có một giá trị nhân bản và cần được đối xử với lòng nhân từ và sự công bằng.

C. Ý Nghĩa Nhân Văn Của Tiểu Thuyết Frankenstein:

Tác phẩm Frankenstein chứa đựng nhiều tầng lớp ý nghĩa, nhưng có lẽ sâu sắc nhất là thông điệp nhân văn về sự cô đơn và trách nhiệm đạo đức. Mary Shelley đã xây dựng một câu chuyện mà ở đó, cả nhà khoa học Victor Frankenstein và sinh vật ông tạo ra đều là nạn nhân của tham vọng, sự từ chối và sự cô đơn. Sự thất bại của Victor trong việc chăm sóc và chấp nhận sinh vật của mình phản ánh sự thiếu trách nhiệm của con người khi đối mặt với hậu quả của những phát minh khoa học và công nghệ.

Tiểu thuyết cũng đưa ra một thông điệp về lòng nhân ái và sự khoan dung. Sinh vật của Victor không phải là ác quỷ từ bản chất; nó chỉ trở nên tàn nhẫn khi liên tục bị xua đuổi và từ chối. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của tình yêu, sự chấp nhận và sự đối xử công bằng trong việc hình thành tính cách và hành vi của con người. Nếu sinh vật đã được yêu thương và hướng dẫn ngay từ đầu, có lẽ nó đã trở thành một cá thể tích cực trong xã hội, thay vì bị biến thành kẻ trả thù.

Kết Luận:

Frankenstein của Mary Shelley không chỉ là một tiểu thuyết kinh dị về khoa học viễn tưởng, mà còn là một kiệt tác văn học nhân văn sâu sắc. Tác phẩm đã tồn tại hơn 200 năm vì những thông điệp về sự cô đơn, sự từ chối của xã hội, và trách nhiệm đạo đức của con người vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Qua việc phân tích sự cô đơn của Victor Frankenstein và sinh vật mà ông tạo ra, chúng ta thấy rằng, ở trung tâm của câu chuyện, chính là khát khao được yêu thương và chấp nhận – một nhu cầu cơ bản của con người mà khi bị từ chối, có thể dẫn đến những hậu quả tàn khốc. "Frankenstein, hoặc là Prometheus hiện đại" nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mình với những gì chúng ta tạo ra và với những người khác trong xã hội, đặc biệt là những người bị coi là khác biệt.

Tác giả: Người chăn kiến - Dưới đây chỉ là ý kiến phân tích cá nhân, không cổ súy, tuyên truyền hay có bất kì vấn đề nào khác ngoài phạm vi nghệ thuật.